DDS

Inmiddels verworden tot een soort virtueel Atlantis. Alle pleinen, straten en huizen van de stad zijn door een vloedgolf weggespoeld. Een monument voor de begindagen van het net verdwenen.

Natuurrampen zijn onvermijdelijk. Op aardbevingen en lawines valt moeilijk boos te worden, tenzij je in God gelooft. Maar in het geval van DDS was er geen sprake van natuurgeweld. Waarvan wel is moeilijk te zeggen. Menselijke grillen. Geldzucht. Vernieuwingsdrift. Afrekening. Vast staat dat DDS historie is geworden. Onzichtbare historie, dat wel. Van het antieke Rome zijn meer resten over dan van DDS, wat voor een stad die niet eens tien jaar oud is geworden toch een hele prestatie is.

Dat DDS zo snel en zo grondig heeft kunnen verdwijnen zegt iets over de fase waarin het net verkeert. Vergelijkbaar met die van de televisie in de jaren zestig en zeventig. Banden werden toen stelselmatig hergebruikt, waardoor veel historisch materiaal is vernietigd. Datzelfde gebeurt nu met het net, alleen dan in veel heviger mate. Onze cultuur is nog vluchtiger geworden, nog meer geneigd alles wat we niet onmiddellijk nodig hebben weg te gooien, nog minder gehecht aan duurzaamheid dan eerdere decennia. De webpagina als equivalent van het hamburgerdoosje van de fastfoodketen.

Wonderlijk dat het Instituut voor Sociale Geschiedenis zich nog niet heeft gemanifesteerd op het gebied van de nieuwe media. DDS biedt een rijke bron van gegevens over de tweede helft van de jaren negentig, rijker dan menig andere verzameling die door het instituut wordt bewaard. Over tien of twintig jaar hebben we er spijt van dat we het web en DDS in het bijzonder zo gebrekkig hebben gearchiveerd, dat al die data voorgoed verloren is, en dat terwijl de technologie ons nu meer dan ooit tot integraal behoud in staat stelt.

Eigenlijk zou DDS volledig herbouwd en publiek toegankelijk gemaakt moeten worden. Van virtueel Atlantis moeten veranderen in een virtueel Pompei. Beschikbaar in een time freeze, bevroren in de tijd. Eigenlijk zou het IISC daar zorg voor moeten dragen, en anders een nog op te richten stichting virtueel Pompei.

Hoe dan ook, het mooie ding DDS is weg. Alle pagina's die ik ooit maakte lijken nooit te hebben bestaan. De Acheologische Dienst, de Stadsomroep, de pagina's van BeursTV. Het is er niet meer. Wat rest zijn de achterhaalde plannen die ik schreef. Bij wijze van curiositeit heb ik ze hier neergezet, als historische documenten. Het zijn bijna allemaal stukken die zijn geschreven tijdens het nadenken over een nieuwe interface. Dat was in 1998.

Niet alle ideeën van toen zijn bewaard gebleven, maar wat me wel is bijgebleven van alle brainstormsessies is dat we op de goede weg zaten, dat we vrij goed hebben aangevoeld hoe het net zich (afgezien van het financiële echec) zou ontwikkelen. Het faciliteren van communities, ze een omgeving verschaffen en de mogelijkheid geven tot het zelf aankleden van die omgeving, is een concept waar Yahoo nu veel succes mee boekt. De pleinen van DDS werden niet bezield door groepen, waren afhankelijk van een redactie. Nu zou dat niet meer nodig zijn, nu zou je een conglomeraat groepen faciliteren die allemaal hun eigen terrein beheren en aankleden en zou je je zelf kunnen beperken tot het ontwerpen van een interface waarmee je al die gemeenschappen kunt ontsluiten, al die onderdelen samen te brengen in een nieuwe omgeving. Het concept digitale stad is verre van dood, zou je zeggen, zeker niet als je het opvat als een middel om de verrichtigen van groepen en individuen op het net op een zinnige manier aan elkaar te verbinden, een grafische samenhang aan te brengen in het aanbod. Webloggers en Yahoo communities zijn er genoeg, maar verbanden tussen al die groepen nauwelijks. Missiewerk voor context providers, lijkt me, in welke vorm dan ook. De metafoor van de stad is maar één van de manieren waarop je dat zou kunnen doen. Het kan ook zonder metafoor, je kunt ook proberen een systeem te ontwikkelen dat niet aansluit bij iets bestaands. Hoe dan ook, het wordt hoog tijd dat de positie van de zoekmachine als toegangspoort tot het net onderuit wordt geschoffeld, dat gezocht wordt naar andere manieren om verbanden te leggen. Er is uitdaging genoeg, toen tijdens het nadenken over een nieuwe interface evenzeer als nu, alleen zijn gelijkgestemden in het post-DDS-tijdperk ineens moeilijk te vinden.

Die nieuwe interface zou er dus nooit komen. Twee jaar later zou de stad sneuvelen, het slachtoffer worden van een koers die winst moest brengen, van DDS een groot webbedrijf moest maken. Maar de internethype brokkelde af, investeerders trokken zich terug en winsten daalden. Curieus genoeg besloot DDS door te gaan als bedrijf en de stad voorgoed te sluiten. Je zou zeggen: je doet het omgekeerde. Maar goed, gedane zaken nemen geen keer. En DDS had een erger lot kunnen treffen dan in het collectief geheugen voortleven als virtueel Atlantis.