Zie ook:

Voormalig politicus, doodgeschoten in het voortportaal van omroepland. Ter opfrissing van uw geheugen. Dat wordt steeds korter. Waren wij vroeger gemiddeld een jaar of langer geschokt, boos, verongelijkt, woedend, nu zijn wij dat hooguit gedurende een aantal dagen. Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft becijferd dat tegen 2031 uw boosheid niet langer dan enkele seconden in beslag zal nemen. Tegen die tijd zullen programma’s en reclameblokken elkaar ook sneller afwisselen dan nu het geval is.
   Onderstaande teksten komen uit een wereld die geschokt was wegens de moord op Pim Fortuyn.

De onlangs op tragische wijze overleden volksmenner Pim Fortuyn had een favoriet Bijbelboek: Prediker. Een boek dat vele waarheden bevatte die tot nadenken stemden, zo liet hij een christelijke krant desgevraagd weten. Reden te meer voor een postume proef op de som.
   Reeds bij de aanhef is duidelijk wat Fortuyn in het Bijbelboek moet hebben aangesproken. Het zijn de beroemde woorden "IJdelheid der ijdelheden! Alles is ijdelheid!" (die overigens bij luidruchtige declamatie het best tot hun recht komen). "Welk voordeel heeft de mens van al zijn zwoegen, waarmee hij zich aftobt onder de zon?" De uiteindelijke conclusie luidt: alles is ijdelheid en najagen van wind. Een mooie levensles, die in het licht van de recente gebeurtenissen een vreemde bijklank krijgt.
   Indien wij ons aan een kleine exegese wagen - een genoegen waartoe de Bijbel nu eenmaal aanzet en waarvoor tot op heden niemand is aangeklaagd of veroordeeld - kunnen wij opmerkelijke verbanden leggen tussen volksheilige Pim enerzijds en het Bijbelboek anderzijds. Wat te denken van de volgende regels, te vinden onder het kopje "Volksgunst is ijdelheid": "Ik zag alle levenden onder de zon meelopen met de jongeling, de opvolger, die in de plaats van de ander zou treden. Er was geen einde aan al het volk, aan allen, aan wier spits hij stond. Maar de lateren vonden in hem geen vreugde." Toegegeven, 54 is wat aan de hoge kant voor een jongeling (tenzij actief in de Chinese politiek), maar de beoogde opvolger was toch bijna tien jaar jonger dan de zittende minister-president.
   Prediker geeft overigens ook uitsluitsel over welke politieke denkrichting de juiste is: "De geest van de wijze richt zich naar rechts, maar de geest van de dwaas naar links." Ergo: indien de auteur van Prediker nog in leven zou zijn, zou hij waarschijnlijk een aanhanger van Fortuyn zijn geweest. Een LPF’er avant la lettre.
   De onbekend gebleven schrijver van het Bijbelboek heeft een tamelijk pessimistische, zo niet nihilistische kijk op ons erbarmelijk bestaan. Hoewel hij vasthoudt aan het Ware Geloof, bestaat er op aarde weinig dat ons kan verlossen. Alles is ijdelheid en najagen van wind, herhaalt de auteur onvermoeibaar, bij wijze van vroeg-christelijke mantra.
   Door vroege kerkgeleerden is de tekst van Prediker abusievelijk toegeschreven aan koning Salomon, van wie de woorden over de vergeefsheid van al ons aardse handelen zeker niet afkomstig zijn. Van wie wel lijkt voorgoed in nevelen gehuld.
   Helaas zijn niet alle aanbevelingen die de auteur doet door de jongste martelaar van Nederland strikt opgevolgd: "Wees niet te zeer goddeloos en wees geen dwaas: waarom zoudt gij sterven voor uw tijd?" Lijkt me aan duidelijkheid weinig te wensen overlaten. En wat te denken van deze: "Wees niet te spoedig geërgerd in uw geest, want ergernis huist in de boezem der dwazen. "Een duidelijke vermaning aan het adres van de heetgebakerde politicus. Maar er is troost: "en goede naam is beter dan goede olie en de dag des doods is beter dan de dag van iemands geboorte."
   Een wijsheid die Fortuyn wel ter harte heeft genomen is de volgende: "Wat gij beloofd hebt, moet gij inlossen. Het is beter, dat gij niet belooft dan dat gij belooft en niet inlost." Keer op keer benadrukte hij woord te zullen houden, ook al zouden de omstandigheden hem later beletten het bewijs daarvoor te leveren.
   Tot besluit nog een kleine ter overweging: "Indien een slang bijt voor de bezwering, dan baat de bezweerder niet." Gezien de algemene geldigheid van die uitspraak zou ik het bestuur van de LPF bij deze willen verzoeken de auteur van Prediker aan te stellen als lijsttrekker van de partij. Zet een advertentie in de krant en de auteur zal zich alsnog bekend maken. In tijden van crises worden zelfs de grootste geheimen geopenbaard.

Het ergste van dood zijn is niet het er niet meer zijn, maar het niet meer begrepen kunnen worden. Vrij naar Pasolini, de filmer, schrijver en polemist die midden jaren zeventig werd vermoord op een strand nabij Rome. Ook in zijn geval ontketende zijn dood een eindeloze stroom interpretaties. Iedereen wist wat hij had bedoeld, waar hij voor stond, waarom hij was vermoord, iedereen kon de gebeurtenissen in zijn geest uitleggen. Enige probleem daarbij was dat iedereen ze anders uitlegde. Zijn vriendenkring viel in kampen uiteen.
   Het is een somber vooruitzicht om direct na je dood al niet meer begrepen te worden, versplinterd te raken in duizend versies. De snelheid waarmee mensen in de omgeving van Pim Fortuyn het daags na zijn overlijden met elkaar oneens werden was verbluffend. Iedereen wist wat de overledene had gewild, alleen iedereen zei iets anders.
   Meest curieuze voorbeeld is uiteraard de juridische queeste van de advocaten Hammerstein en Spong. Het aanklagen van journalisten en politici lijkt een daad die vanuit het gedachtegoed van Fortuyn nauwelijks te verklaren is. "Gij zult niet discrimineren. Prachtig. Maar als dat betekent dat mensen geen discriminerende opmerkingen mogen maken, en die maak je in dit land nogal snel, dan zeg ik: dit is niet goed. Laat mensen die opmerkingen maar maken", zei hij in het befaamde interview met de Volkskrant, waarin hij pleitte voor een herziening van artikel 1 van de grondwet. Fortuyn wilde de grens van de vrijheid van meningsuiting leggen bij het oproepen tot geweld. Dat kon een democratie als de onze zich niet permitteren, vond hij, maar verder moest iedereen alles kunnen zeggen. Een stellingname die een week na zijn dood door zijn advocaten al wordt ondergraven. Hoezeer ook een vat vol tegenstrijdigheden, Fortuyn zou het met deze aanklacht onmogelijk eens geweest kunnen zijn.
   Zolang je leeft is er niets aan de hand, kunnen alle tegenstrijdigheden worden ontkend of gladgestreken. Zolang je leeft kun je het je permitteren voor elke vriend die je hebt een ander te zijn, met andere meningen en ander gedrag. Zodra je dood bent valt het bindmiddel weg en kan de wildgroei beginnen. Voorgoed versplinterd, voorgoed onbegrepen.
   Misschien is het toch beter reeds tijdens je leven een voorbehoud te maken, zoals het Canadese media-orakel Marshall McLuhan deed: "Ik ben het niet noodzakelijkerwijs eens met alles wat ik zeg", schreef hij, maar ook zijn ideeën stierven een zachte dood in zijn navolgers.