__J.J. Voskuil: 'Het Bureau', Feiten & Meningen_

J.J. Voskuil : 'Het Bureau'

Feiten & Meningen

[Cover van deel 1]

Vanaf 5 april 2004:
'Het Bureau' als hoorspel
in 360 afleveringen

Met originele geluiden uit het huis van J.J. Voskuil zelf

Elke werkdag op Radio 747 om 12.45 en 16.45 uur
en op Radio 1 om 0.45 uur

Advertentie uit de pers op vrijdag 9 april 2004, vijfde speeldag
Meer informatie en digitale bestanden
op de bijbehorende site;

en op deze pagina met o.a. de dagelijkse info op teletekst

Maart 2004 is verschenen:

TERLOOPS.

Voettochten 1957-1973. Reisdagboeken

Dit eerste deel, Terloops, bevat de verslagen van tien tochten door Frankrijk in de jaren 1957-1973. Het zijn vluchtige notities, geschreven tijdens een pauze of 's avonds aan een cafétafel. Ze hebben geen andere pretentie dan de belangrijkste indrukken vast te leggen, zoals een ander een foto maakt of een paar lijnen in een schetsboekje trekt.
Dankzij de uitgeverij is een inleiding op dit project en een fragment beschikbaar

Zie ook de eerdere proefuitgave

An introduction to 'The Bureau' in English, Part 1 and 2 as well as part 4
Eine längere Kostprobe aus dem Roman 'Das Büro', von Gerd Busse.
Wat is nieuw op deze site?

	De Roman \| Het Meertens Instituut \| De Schrijver \| Diversen \| Gastenboek

I - DE ROMAN

Maarten's kamer
© foto: Leendert Brouwer

De Roman - Recensies

Recensies op afzonderlijke delen in dag- en weekbladen

De beste besprekingen op het Internet:

Voorpublicatie uit 'Afgang'

Algemene besprekingen in de (literaire) kritiek

Is Nicolien de ware heldin van Het Bureau? Bespreking van Sylvester Hoogmoed uit Raffia, april 200, die hier of hier beschikbaar is.

Overige besprekingen van 'Het Bureau' door o.a. filosofen, theologen en organisatiedeskundigen.

Besprekingen door volkskundigen, met integrale weergave van wetenschappelijk artikel van Rooijakkers/Meurkens 2000

De diverse uitgaven van 'Het Bureau'

Deutschsprachige Rezensionen

Bibliografie

Een voorlopige bibliografie n.a.v. het verschijnen van 'Het Bureau'.

De Roman - Personen

Er bestaat geen roman-cyclus die zo dicht bij het werkelijke leven staat als 'Het Bureau'. Juli '97 publiceerde 'Koos Rentjes' (=Prof. R. Rentenaar) een Wie is wie op deel 1-3, in sept. 1998 gevolgd door deel 4. En ja hoor, nauwelijks was deel 5 van de pers gekomen, of op dit deel verscheen een aanvulling van de hand van 'Frits Bloembergen' alias Hans van Koolbergen.

Via de site die u nu voor u heeft wordt gewerkt aan een 'wie is wie' op deel zes en zeven

Veel aardiger om te lezen dan bovengenoemde documenten is overigens een overzicht uit het Historisch Nieuwsblad 1996, nr 2.

De Roman - Diskussies

De trap naar de eerste verdieping
© foto: Cor Mooij

Het Bureau heeft twee soorten diskussies opgeroepen. In de eerste plaats roept deze roman-cyclus de vraag op of de schrijver J.J. Voskuil niet on-ethisch te werk is gegaan door een groep ex-collega's van wie een groot deel nog werkzaam is zo te portretteren. Werdmölder, jurist aan de R.U.U., publiceerde op 10 juni 1997 een provocatief stuk in de N.R.C. waarin hij J.J. Voskuil verweet uit rancune geschreven te hebben.
In een reactie van Harold de Boer (Universiteit Twente) werd gesteld dat dit onzin is: Voskuil heeft niets anders gedaan dan het verwoorden van de twijfel die iedere goede wetenschapper moet hebben.

In het verlengde van deze eerste, meer ethische, vraag is er de kwestie van de relatie tussen de werkelijkheid van de roman en de werkelijkheid daarachter, de status van 'Het Bureau' als literatuur dus. Als voorbeeld hiervan neem ik een diskussie uit In de Waagschaal uit 1999 op. Trouwens, deze vraag wordt ook indringend gesteld door de VPRO documentaire Niets mag onopgemerkt blijven
Vermoedelijk zitten we er niet ver naast wanneer we stellen dat J.J. Voskuil weliswaar een bestaande situatie als uitgangspunt van zijn roman heeft genomen, maar daaraan zijn eigen visie heeft opgelegd: het eindresultaat is op die manier allereerst als verbeelding van de auteur te beschouwen. Vergelijk dat in de VPRO uitzending van de Plantage van 28 mei 2000 Hans van Koolbergen (alias Frits Bloembergen) uitdrukkelijk stelde dat de figuren uit 'Het Bureau' stuk voor stuk karikaturen zijn.

Sinds maart 1999 bood de Volkskrant een discussieforum aan over 'Het Bureau'. Vanwege bezuinigingen werd dit forum in de loop van 2001 gesloten. Voorlopig is er geen zicht op hervatting (E-mail van de redactie, februari 2002)

Ander niet-wetenschappelijk werk van J.J. Voskuil

J.J. Voskuil was meer dan 30 jaar de auteur van één roman: Bij Nader Inzien updated!

Sinds het verschijnen van 'Het Bureau' schreef J.J. Voskuil ook nog enig ander werk in dagbladen en tijdschriften.

Samen met Hans Baaij publiceerde J.J. Voskuil in 1998 Varkens, een actieboek rondom Voskuils actie voor de varkens.

In 1999 publiceerde Van Oorschot De Moeder van Nicolien.

Uitgeverij Van Oorschot gaat vanaf 2001 de Reisdagboeken van J.J. Voskuil uitgeven. Een voorpublicatie is beschikbaar bij aankoop van Dominicus reisgidsen.updated!

Eind november 2002 verscheen Requiem voor een vriend

De Roman - Persiflages

Een groepje Utrechtenaren (?) schreef n.a.v. de promotie van één hunner een collectie pastiches op 'Het Bureau'.

'Flip de Fluiter' [Jan Stroop] publiceerde bij het verschijnen van deel 7 herinneringen aan zijn tijd op het P.J. Meertens Instituut onder de titel 'Het andere Bureau' (in BN/De Stem van 17 nov. 2000). Er kan over getwist worden of we hier wel of niet met een persiflage te maken hebben. Dit document was bereikbaar via een interessante site over het 'poldernederlands', maar sinds april 2004 hier

'Het Bureau' als hype

Door een zeer zorgvuldige marketing heeft uitgeverij Van Oorschot er alles aan gedaan om de impact van 'Het Bureau' zo groot mogelijk te laten zijn, daarbij geholpen door pers (vele interviews) en TV (de VPRO met Bureau-adept Hanneke Groenteman). Bij het verschijnen van weer een nieuw deel wordt door de uitgeverij steeds zorgvuldig een embargo geplaatst, daarmee de cult rond het boek alleen maar versterkend. Bij het verschijnen van 'Afgang', het zesde deel van de cyclus, werd dit embargo door een Haagse boekhandel geschonden.

Bij het verschijnen van het vijfde deel van Het Bureau zou Elsbeth Etty 'slapeloos en smachtend' op de stoep van de boekhandel gelegen hebben. Niet dus.

Albert van der Zeyden van het Historisch Nieuwsblad spreekt van postende cameraploegen bij het verschijnen van deel 5.

Op nieuwjaarsdag 2001 wordt in de Scheveningse bosjes een placenta aangetroffen. Prof. Gerard Rooijakkers wordt naar zijn mening gevraagd. Regionale bladen koppen: 'Placenta in Haagse boom leidt naar roman van Voskuil'. En ook: Placenta in boom mogelijk van Voskuil-fan

TV- en Toneelbewerkingen van het oeuvre van J.J. Voskuil

Tussen 24 maart en 28 april 1991 werd voor het eerst de zesdelige TV-serie over Bij Nader Inzien, onder regie van Frans Weisz, door de VPRO uitgezonden. Meer informatie: hier

Op 20 januari 2000 ging het toneelstuk 'Maarten en Nicolien' in première in de Stadsschouwburg te Utrecht, met een rol voor Shireen Strooker als Maartens demente moeder.

Een fraaie pagina van het Werktheater zelf (met foto's) is hier te vinden. Ook is de poster van de voorstelling beschikbaar.

	De Roman \| De Schrijver \| Diversen \| Gastenboek

II - HET (P.J.) MEERTENS INSTITUUT

De Voorgevel van het P.J. Meertens Instituut
(Indertijd gevestigd aan de Keizersgracht 569-571)
© foto: Cor Mooij

'Het Bureau'

'Het Bureau' zoals J.J. Voskuil dat beschrijft is een instelling van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (ook wel 'Het Hoofdbureau' genoemd). Tot feb. 1998, de verhuizing weg van de Keizersgracht, was de naam P.J. Meertens Instituut, daarna Meertens Instituut. Het heeft sinds medio 1999 ook een zeer informatieve eigen site met daarop o.a. een overzicht van de lopende projecten, en een overzicht van publicaties.
Voor de modernisering van 'Het Bureau' zie het volgende stuk.

In het NRC-Handelsblad van 16 mei 1997 en van 19 juli 1997 verschenen berichten waarin een band werd gesuggereerd tussen problemen op het P.J. Meertens Instituut en het verschijnen van Het Bureau.

Volkskunde als wetenschappelijke discipline

Erika Kuypers schreef in het Historisch Nieuwsblad 1995, nr 6 een lezenswaardig stuk over de ontwikkeling van de Volkskunde aan het Meertens Instituut.

raadpleeg hierbij ook Frijhoff's 'Volkskunde en Cultuurwetenschap'

In Jaargang 20 en 21 van het Volkskundig Bulletin staan een aantal belangrijke overzichtsartikelen.

Volkskunde in internationaal perspectief kan bestudeerd worden op deze Zwitserse site

J.J. Voskuil als volkskundige

In de dertig jaar dat J.J. Voskuil werkte op 'Het Bureau' schreef hij een indrukwekkend wetenschappelijk oeuvre bij elkaar. Een opsomming van ca 30 verschillende titels is hier te vinden, een ware Fundgrube voor Voskuillogen!

Bij het afscheid van J.J. Voskuil werd uitgebreid aandacht besteed aan zijn betekenis voor het vak in het Volkskundig Bulletin.

[Foto van de kaartenbakken van het trefwoordensysteem]

Het Trefwoordensysteem
© foto: Hans van Koolbergen

Het Volkskundig Bulletin

Het Volkskundig Bulletin was Voskuils eigen tijdschrift. De ontstaansgeschiedenis ervan wordt via Voskuils eigen gekleurde weergave uitgebreid beschreven in Het Bureau. Via de roman leeft de lezer mee met de strijd met de Belgen. Hoe denken deze er zelf over?

Meer informatie over het Volkskundig Bulletin vindt men alhier. Voor een inhoudsopgave van recente jaargangen kan men bij een overzicht uit Neder-L terecht, onderhouden door Theo Meder.

Wie was P.J. Meertens?

Een uitgebreid 'levensbericht' van P.J. Meertens, alias 'Beerta', is te vinden in Het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden 1987-1988, p. 197-227

Meer populair is een interview uit de VPRO-Gids nr 24, 1998 met Herman Bianchi (alias Karel Ravelli)

Een voortreffelijke studie van Dr. Barbara Henkes uit het Liber Amicorum voor E.W.A. Henssen (Lubberhuizen; 2000) onder de titel: P.J. Meertens: als christen op zoek naar gelijkheid in verscheidenheid. Dankzij het Meertens Instituut is de volledige tekst beschikbaar!

Personen rond de afdeling Volkskunde

Korte biografie van Maartje Draak (=Kaatje Kater)

Eind feb. 2000 nam Prof. Rob Rentenaar (=Koos Rentjes) afscheid van het P.J. Meertens Instituut

Bij het afscheid van Ton Dekker (=Ad Muller) in 1999 verscheen een Festschrift getiteld 'De discipline van het dagelijks leven' in het Volkskundig Bulletin (Jaargang 25, nummer 2-3).
De KNAW biedt hier een friestalige bespreking van artikelen van Ton Dekker en Theo Meder over volksverhalen.

In 2000 verscheen het langverwachte boek van Jo Daan [alias Dé Haan]: Geschiedenis van de dialectgeografie in het Nederlandse taalgebied.. Bij Neder-L een recensie (met dank aan Marc van Oostendorp)

Een overzicht van enkele publicaties van (ex-)medewerkers van het P.J. Meertens Instituut (met name publicaties die genoemd worden in 'Het Bureau')

In 1999 publiceerde Willem Frijhoff (alias Willem Vreeburg) samen met Marijke Spies een veelgeprezen eerste deel in de serie Nederlandse Cultuur in Europese Context (Sdu Uitgevers) getiteld: '1650: Bevochten Eendracht'. Willem Frijhoff is hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam; Marijke Spies werkte als neerlandica aan dezelfde hoofdstedelijke universiteit. Het boek kost Hfl 75,-, en is bij iedere erkende boekhandel te bestellen onder ISBN 90 12 08721 3

Informatie over de dissertatie (1995) van John Helsloot [alias Gert Wiggelaar]: De strijd om het volksvermaak in het 19e eeuwse Goes

Foto's van het P.J. Meertens Instituut

Het schijnt dat voor de verhuizing naar Duivendrecht 'Het Bureau' bezocht werd door horden nieuwsgierigen. Dat kan niet meer. Wat wel kan is een ondergaan van een schitterende virtuele rondleiding, aangeboden door het Meertens Instituut zelf, met foto's van Cor Mooij. Volg de pijlen en u krijgt citaten uit Het Bureau met de bijbehorende beelden

Daarnaast is het mogelijk om op de homepage van 'Frits Bloembergen' enkele foto's uit 1982 te bekijken, van het bureau waar P.J. Meertens ['Beerta'] aan werkte, van Voskuils befaamde trefwoordensysteem, en van de trap naar de eerste verdieping (afdeling volksnamen). (Wordt aan gewerkt)

	De Roman \| Het Meertens Instituut \| Diversen \| Gastenboek

III - DE SCHRIJVER

Beknopte biografische informatie over J.J. Voskuil via www.schrijversnet.nl.

Uitgever Van Oorschot liep met 'Het Bureau' een groot risico. Deel van de deal was dat J.J. Voskuil ruimhartig zou ingaan op uitnodigingen voor interviews.

Meijers, C., Interview met J.J. Voskuil, 25 maart 1996 (Radio 5, Ophef en Vertier), in een transcriptie van Misja Hoebe
Een boeiende video met interviews van Hanneke Groenteman (1997 en 1999) kan besteld worden bij de VPRO.
Ook via de VPRO is een opname in Real Audio beschikbaar van het literaire evenement 'Een zondagmiddag met J.J. Voskuil', (31-01-1999) in Nijmegen, waarin de schrijver wordt geïnterviewd door de filosofen Paul van Tongeren en Marcel Becker (met dank aan Rob Coers)
overige interviews

November 2000 verscheen de bundel: Lam naast Leeuw, van de hand van John Heymans. Zie dit persbericht

[Voskuil tijdens een signeer-sessie, 1 november 1998]

J.J. Voskuil heeft zich geprofileerd als een mens met hart voor het milieu, en niet te vergeten voor de varkens.

Het prijzencircuit stelde J.J. Voskuil in staat zijn met de varkens gemaakte schulden af te lossen, met name dankzij de Libris literatuurprijs (25 mei 1998). updated

Het Amsterdam van J.J. Voskuil

Elsbeth Etty over het Amsterdam van J.J. Voskuil in Ons Amsterdam van 1997.
In de literaire wandelreeks van uitgeverij Lubberhuizen verscheen in nov. 2000 een boekje van Onno-Sven Tromp, met diverse wandelingen aan de hand van Bij nader Inzien en Het Bureau

De vrouw achter Han Voskuil.

J.J. Voskuil als liefhebber van Jazz. Updated 24 feb. 2004!

Over het taalgebruik van Maarten en Nicolien

	De Roman \| Het Meertens Instituut \| De Schrijver \| Gastenboek

IV- DIVERSEN

[De koffieruimte - Klik hier
voor
vergroting.]

Wat is er op het internet te vinden over J.J. Voskuil?

Via de Diskussiegroepen op Usenet
Via AltaVista
Via Ilse
Via google:

Wat was er in 1998 op het Net te vinden over J.J. Voskuil?

De familie Voskuil op het WWW

Het idee achter deze site.

Een kort artikel over deze website in Vaktaal, oktober 2001

Van harte welkom zijn aanvullingen op deze pagina,
of anderszins commentaar.

Ook kunt u zich aanmelden voor ontvangst van de onregelmatig verschijnende nieuwsbrief (met updates op de site)

Naar boven

Vanaf 5 april 2004: 'Het Bureau' als hoorspel in 360 afleveringen

Met originele geluiden uit het huis van J.J. Voskuil zelf

Elke werkdag op Radio 747 om 12.45 en 16.45 uur en op Radio 1 om 0.45 uur

Meer informatie en digitale bestanden op de bijbehorende site;

en op deze pagina met o.a. de dagelijkse info op teletekst

Maart 2004 is verschenen:

TERLOOPS.

Voettochten 1957-1973. Reisdagboeken

Vanaf 5 april 2004:
'Het Bureau' als hoorspel
in 360 afleveringen

Elke werkdag op Radio 747 om 12.45 en 16.45 uur
en op Radio 1 om 0.45 uur

Meer informatie en digitale bestanden
op de bijbehorende site;