Uganda: Vrijheid ngo's in gevaar

Het zou goed zijn als de minister van Ontwikkelingssamenwerking, mevrouw Herfkens kennis neemt van de notitie "Freedom of Assiciation At Risk" van Human Rights Watch over de situatie in Uganda, een land dat door haar immers wordt beschouwd als voorbeeld van een land met "good gouvernance" . Uganda wordt door de donorgemeenschap royaal voorzien van fondsen en krijgt schuldvermindering (blijkbaar met voorbijzien aan zijn schandelijke grondstoffenroof uit buurland Congo en de mensenrechtenschendingen door het Ugandese leger aldaar).

Veel van wat geschiedt ten behoeve van de arme Ugandese bevolking (ziektebestrijding en -preventie, plattelandsontwikkeling, onderwijs enz.) geschiedt door niet-goevernementele organisaties (ngo's) met subsidiegelden uit het buitenland. Des te opmerkelijker is het dat de Ugandese overheid nu een wet door het parlement wil loodsen die de controle op juist ngo's verscherpt en hun activiteiten aan banden legt.

Uganda kent reeds een wet op de ngo's die deze verplicht zich te laten registreren bij de ngo-board (ngo-raad) die bestaat uit ambtenaren waaronder mensen behorend tot de staatsveiligheidsdienst, maar geen onafhankelijke personen. De bedoeling van de nieuwe wet is de touwtjes nauwer aan te halen. Iedere ngo moet alvorens aan het werk te kunnen gaan van de 'board' een 'special permit'(speciale vergunning) krijgen waarin nauwkeurig wordt omschreven welke activiteiten mogen worden ontplooid.

De 'permit' kan worden geweigerd op basis van vage argumenten zoals 'public interest' (openbaar belang) of daarom later worden ingetrokken. Op werken zonder registratie komen veel zwaarder straffen te staan dan onder de oude wet.

Het lijkt dat het regime vooral bang is dat ngo's teveel de mondigheid van de bevolking stimuleren, zoals bijvoorbeeld in de aanloop van de laatste presidentsverkiezingen. Naar de mening van Human Rights Watch staat het wetsvoorstel in elk geval haaks op de vrijheid van de mensenrechten zoals vastgelegd in het 'International Convenant on Civil and Political Rights' dat Uganda heeft ondertekend.

De "Arms Division" ( afdeling die zich met bewapening bezighoudt) van HRW vraagt verder aandacht voor 'a strong possibility' dat Uganda in juli 2000 bij Kisangani bij zijn confrontatie met Rwanda landmijnen heeft gelegd. Dit in weerwil van het feit dat het land sinds 1997 partij is van het Verdrag tegen Landmijnen. Door de VN wordt een onderzoek ingesteld.

Redactie Congo-Ned

10 oktober 2001